Standardy ochrony małoletnich

ZAŁĄCZNIKI 

Zgodnie z art. 22b ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym
i ochronie małoletnich (Dz.U. z 2024 r. poz. 560) z uwagi na wykonywanie działalności leczniczej i udzielanie świadczeń medycznych małoletnim jednostka wdraża Standardy Ochrony Małoletnich. Realizując ustawowy obowiązek jednostka wprowadza szczególne środki ochrony małoletnich, które obowiązują wszystkich pracowników i współpracowników. Ochrona dzieci przed krzywdzeniem jest rozumiana jako:

• ochrona wynikająca z przepisów prawa, które nakładają na pracowników ochrony zdrowia obowiązek identyfikowania sytuacji mogących świadczyć́ o krzywdzeniu dziecka (przemoc fizyczna, przemoc emocjonalna, wykorzystanie seksualne, zaniedbanie) oraz podejmowania prawnej interwencji w określonych przypadkac
• przestrzeganie praw pacjenta
• respektowanie praw dziecka określonych w Konwencji o Prawach Dziecka oraz minimalizowanie ryzyka traumatyzacji dziecka w wyniku korzystania ze świadczeń medycznych

Przestrzeganie zasad określonych w SOM obowiązuje cały personel jednostki bez względu na podstawę zatrudnienia lub współpracy, który ma w czasie wykonywania swoich obowiązków kontakt z małoletnim. 
 

Ilekroć jest mowa o:

• SOM – należy rozumieć to jako Standardy Ochrony Małoletnich
• Małoletnim / dziecko – należy przez to rozumieć osobę, która nie ukończyła 18 lat,
• Personel/ Pracownik – należy rozumieć przez to osoby zatrudnione, wolontariuszy, osoby z którymi zawarto umowy cywilnoprawne,
• Rodzicach – należy rozumieć przez to rodziców, a także opiekunów prawnych małoletniego,
• Krzywdzeniu – należy rozumieć przez to każde zamierzone lub niezamierzone działanie lub zaniechanie jednostki i każdy rezultat takiego działania lub bezczynności, które naruszają prawa dziecka,
• Jednostka/Pracodawca - należy rozumieć PRIMADENT

Standardy Ochrony Małoletnich (SOM) określają:

1. Zasady bezpiecznej rekrutacji personelu
2. Procedury reagowania na przypadki podejrzenia krzywdzenia dziecka
3. Zasady prowadzenia rejestru interwencji
4. Zasady bezpiecznych relacji personel- małoletni
5. Zasady bezpiecznego korzystania z Internetu
6. Zasady Ochrony wizerunku i danych osobowych
7. Zasady przeglądu i aktualizacji standardów
8. Sposób udostępniania standardów rodzicom i dzieciom
9. Zasady szkolenia i wdrożenia personelu

1. Zasady bezpiecznej rekrutacji personelu

A. Jednostka monitoruje, angażuje i uczy personel w celu zapobiegania krzywdzeniu dzieci. W procesie rekrutacji personel, który pracuje z małoletnimi prowadzone są następujące czynności:

• uzyskanie od kandydata wymaganych danych identyfikacyjnych,
• sprawdzenie referencji kandydata,
• dokumenty potwierdzające kwalifikacje oraz poprzednie zatrudnienie,
• oświadczenie o przeszłych państwach zamieszkania kandydata/kandydatki, (Załącznik nr 1)
• procedura weryfikacji danych z Rejestru Sprawców Przestępstw na tle Seksualnym, (Załącznik nr 2)
• zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego - informacja o niekaralności,
• zaświadczenie z rejestrów karalności państw trzecich w zakresie określonych przestępstw,
• Informacja o niekaralności,
• ocena przygotowania kandydata do pracy z małoletnimi.

B. Każdy członek personelu składa informacje z Rejestru Sprawców Przestępstw na tle Seksualnym i Krajowego Rejestru Karnego.

C. Kandydat składa pracodawcy oświadczenie o państwie lub państwach, innych niż Rzeczpospolita Polska i państwo obywatelstwa, w których zamieszkiwał w ciągu ostatnich 20 lat, oraz jednocześnie przedkłada pracodawcy informację z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej związanej z kontaktami z dziećmi bądź informację z rejestru karnego, jeżeli prawo tego państwa nie przewiduje wydawania informacji dla w/w celów.

D. Zgodnie z art. 21 Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 560) pracodawca przed zawarciem umowy sprawdza kandydata w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (rejestr z dostępem ograniczonym, aby sprawdzić osobę w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym potrzebne są następujące dane kandydata: imię i nazwisko, data urodzenia, numer PESEL, nazwisko rodowe, imię ojca, imię matki) oraz Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze (dostęp: rps.ms.gov.pl, po założeniu profilu).

Sprawdzenie w rejestrze sprawców dokumentuje się wydrukiem informacji zwrotnej wygenerowane z Rejestru, a figurowanie w Rejestrze wyklucza możliwość zatrudnienia kandydata.

E. Pracodawca jest zobowiązany do domagania się od osoby zatrudnionej lub innej osoby (praktykanta itp.) przed dopuszczeniem do wykonywania czynności z małoletnimi, zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego (o niekaralności w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii.

F. Kandydat składa oświadczenia o posiadaniu przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych i korzystaniu z praw publicznych; o niekaralności oraz o toczących się postępowaniach przygotowawczych, sądowych i dyscyplinarnych, zgodnie ze wzorem (Załącznik nr. 3)

G. Oświadczenia, wydruki z rejestrów i zaświadczenia z KRK dołączane są do części A akt osobowych pracownika. W przypadku danych z Rejestru osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej 15 lat, wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze, wystarczającym jest wydruk strony internetowej, na której widnieje komunikat, że sprawdzana osoba nie figuruje w Rejestrze.

2. Procedury reagowania na przypadki podejrzenia krzywdzenia dziecka. 

A. W sytuacji podejrzenia lub stwierdzenia krzywdzenia dziecka każdy członek personelu ma obowiązek bez zbędnej zwłoki podjąć interwencję. Celem interwencji jest zatrzymanie krzywdzenia dziecka i zapewnienie mu bezpieczeństwa.

B.  Wyróżnia się następujące formy krzywdzenia:

- przemoc fizyczna – przemoc, w wyniku której małoletni doznaje faktycznej fizycznej krzywdy lub jest nią potencjalnie zagrożony, może być czynnością powtarzalną lub jednorazową;

- przemoc psychiczna – to przewlekła, nie fizyczna, szkodliwa interakcja obejmująca zarówno działania jak i zaniechania.

- wykorzystywanie seksualne – włączanie małoletniego w aktywność seksualną,

- zaniedbywanie małoletniego – chroniczne lub incydentalne nie zaspokajanie jego podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych i/lub nie respektowanie jego podstawowych praw,

C. Każdy członek personelu ma obowiązek zgłosić sytuacje określone w pkt. 2.a. do kierownika jednostki lub wyznaczonej przez niego osoby.

D. W sytuacji podejrzenia lub stwierdzenia krzywdzenia dziecka i podjęciu interwencji sporządza się kartę przebiegu interwencji. (Załącznik nr 4)

D.1 Kierownik jednostki jest odpowiedzialny za kwestie związane z ochroną małoletnich i realizacją zasad określonych
w SOM. W załączniku do Standardów Ochrony Małoletnich wskazany jest imiennie kierownik jednostki. (Załącznik nr 5)

E. Zakres obowiązków kierownika jednostki w zakresie ochrony małoletnich obejmuje:

- przyjmowanie zgłoszeń dotyczących problemów związanych z zagrożeniem bezpieczeństwa małoletnich,

- reagowanie na zgłoszenia,

- zgromadzenie dodatkowych informacji w razie potrzeby,

- weryfikację zgłoszenia,

- zgłoszenie sprawy odpowiednim służbom,

- sporządzenie wpisu w rejestrze interwencji.
F. Fakt zidentyfikowania objawów krzywdzenia u dziecka - pacjenta podlega obowiązkowemu odnotowaniu
w dokumentacji medycznej.

G. Brak reakcji może zostać uznane za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych lub kontraktowych i jako takie prowadzić do rozwiązania umowy z osobą dopuszczającą się̨ tego naruszenia.

H. Należy pamiętać, że krzywdzeniem dziecka może być zachowanie osoby będącej członkiem personelu jednostki, zachowanie rodziców lub opiekunów prawnych, osoby trzeciej, a także innych dzieci.

I. W przypadku podejrzenia, że życie dziecka jest zagrożone lub grozi mu ciężki uszczerbek na zdrowiu z uwagi stosowanie wobec niego przemocy domowej, a w rodzinie są lub mogą być inne dzieci, należy niezwłocznie poinformować Policję dzwoniąc pod numer 112. Poinformowania służb dokonuje członek personelu, który pierwszy powziął informację o takim zagrożeniu.

J. Każda członek personelu podejrzewająca krzywdzenie dziecka zgłasza niezwłocznie ten fakt kierownikowi.

K. W przypadku, gdy dziecko doznaje krzywdy w innej formie niż popełnienie przestępstwa na jego szkodę:

Ze strony członka personelu:
- gdy zachowanie było jednorazowe i o niewielkiej intensywności wkroczenia w dobra dziecka należy przeprowadzić rozmowę dyscyplinującą z pracownikiem,

Ze strony rodziców, opiekunów, osób trzecich lub innych małoletnich:
- należy zgłosić zdarzenie Policji i powiadomić ich o incydencie.

W pozostałych przypadkach podejrzenia krzywdzenia małoletniego pacjenta (zaniedbanie potrzeb życiowych, bytowych, higienicznych) kierownik jednostki może wystąpić do jednostek pomocy społecznej w celu udzielenia wsparcia lub do sądu rodzinnego o wgląd w sytuację dziecka i rodziny.

L. Procedura zgłaszania podejrzenia krzywdzenia małoletniego (Załącznik nr 6)
 

3. Rejestru interwencji
Wzór rejestru (Załącznik nr 7)
 

4. Zasady bezpiecznych relacji personel - małoletni 
A. Jednostka określa zasady bezpiecznych relacji całego personelu z małoletnimi, który podczas udzielania świadczeń leczniczych ma kontakt z małoletnim. Zasady bezpiecznego kontaktu z dzieckiem określają jakie zachowania i praktyki ze strony personelu są niedozwolone w pracy z dziećmi.

B. Małoletni ma prawo do obecności rodziców/opiekunów podczas leczenia i korzystania ze świadczeń medycznych.

C. Każdy członek personelu ma obowiązek w kontakcie z małoletnim i jego rodzicami lub opiekunami

zachować szacunek, życzliwość i empatię.

D. Przy bezpośrednim kontakcie z małoletnim należy przestrzegać poniższych zasad:

- przedstaw się i powiedz kim jesteś,

- przekazuj informacje prostym, zrozumiałym językiem,

- informuj o tym co robisz i dlaczego,

- upewnij się, że małoletni wie, że może zadawać pytania,

- zwracaj się do małoletniego po imieniu,

- podczas rozmowy z rodzicami lub opiekunem nie wykluczaj z niej małoletniego,

- w sprawach i zakresie, którym może małoletni dokonać wyboru daj mu taką możliwość,

- zadbaj o to, aby rodzic był informowany o bieżącej sytuacji medycznej dziecka,

- współpracuj z rodzicami/opiekunami w procesie przygotowania i uspokojenia dziecka,

- spytaj, co dziecko lubi, na co reaguje niekorzystnie, a na co pozytywnie,

- jeżeli coś w zachowaniu dziecka lub rodzica/opiekuna budzi twój niepokój, poproś inną osobę z personelu o obecność podczas badania/wizyty.

E. Personel jednostki podczas kontaktu z małoletnim nie może:

- naruszać praw dziecka,

- ujawniać danych osobowych ani wrażliwych,

- ignorować obecność małoletniego,

- ograniczać możliwość dostępu do rodziców lub opiekuna podczas udzielania świadczeń leczniczych,

- straszyć małoletniego lub szantażować, aby dziecko współpracowało podczas udzielania świadczeń leczniczych,

- bagatelizować lęku, bólu niepewności małoletniego,

- kłamać
- krzyczeć, zawstydzać, upokarzać, obrażać.
F. Personel jednostki przestrzega Praw dziecka:

Dzieci i rodzice mają prawo do otrzymywania informacji przekazywanej w sposób dostosowany do wieku i możliwości zrozumienia

Informacje przekazywane dzieciom powinny:

- być dostosowane do wieku dziecka, jego możliwości pojmowania oraz poziomu rozwoju;

- uwzględniać/odnosić się̨ do tego, co dziecko już wie lub sobie wyobraża;

- zawierać szczere i proste wyjaśnienia dotyczące stanu zdrowia i wyników leczenia;

- wyjaśniać przebieg przyszłych wydarzeń, uprzedzać o tym, co dziecko może zobaczyć, powąchać, usłyszeć i poczuć;

- Personel udzielający informacji dziecku powinien docenić zdolność dziecka do rozumienia

Informacji i wyrażania swoich poglądów, w szczególności należy:

• zachęcać do zadawania pytań i odpowiadać na nie, oferując pocieszenie, gdy pojawiają się obawy,
• pomóc dziecku w obliczu trudnej sytuacji,
• upewnić się, że wszystkie udzielone wyjaśnienia zostały właściwie zrozumiane.

Należy podejmować starania, aby zminimalizować fizyczny i emocjonalny stres u dziecka.

Wszystkie dzieci, mają prawo do odpowiedniej ulgi w bólu. Środki i działania podejmowane, aby zmniejszyć fizyczny
i emocjonalny stres oraz ból powinny:

• być dostosowane do indywidualnych potrzeb dziecka
• pomagać dziecku w obliczu trudnej sytuacji
• uwzględniać odpowiednie techniki odwracania uwagi
• uwzględniać wyrażone wprost lub pośrednio obawy dziecka.

Personel powinien:

• podejmować odpowiednie działania, w celu udzielenia świadczenia leczniczego,

Dzieci i rodzice mają prawo do świadomego udziału we wszystkich decyzjach dotyczących ich opieki zdrowotnej.
Prawo dzieci do udziału w ich opiece zdrowotnej wymaga, aby pracownicy:

• potrafili słuchaćudzielali informacji oraz rozsądnych wskazówek;
• szanowali prawo dzieci do wyrażania opinii we wszystkich sprawach, które ich dotyczą;
• akceptowali, że dzieci mają prawo do niewyrażania opinii lub do wyrażania swoich poglądów
• pracownicy muszą zwracać uwagę na język ciała dzieci podczas wyrażania swoich opinii;
• ​​​​​​wykluczenie dzieci z informacji może zwiększyć ich strach.

Prawa dzieci i rodziców do świadomej zgody wymagają, aby pracownicy:

• szanowali zdolności i kompetencje dziecka oraz rodziców;
• we właściwym terminie udzielali dziecku i rodzicom odpowiednich informacji na temat stanu zdrowia dziecka, celu i wartości leczenia, przebiegu i zagrożeń;
• oferowali adekwatne, rzetelne informacje na temat alternatywnych form leczenia;
• dzieci mają prawo do wyrażania swoich poglądów i mogą nie zgadzać się z rodzicami.

Należy pamiętać, iż małoletni, który ukończył 16 rok życia ma prawo do wyrażenia osobistej zgody na leczenie lub nie wyrażenia takiej zgody i należy szanować jego decyzję.

Opieka nad dziećmi z taktem i zrozumieniem wymaga:

- uznania prawa dziecka;
- brania pod uwagę godności dziecka, potrzeb oraz stopnia rozwoju;
- uwzględnienia wszelkich niepełnosprawności lub specjalnych potrzeb dziecka;
- ochronę przed traktowaniem i zrachowaniami, które sprawiają̨, że dziecko czuje się ośmieszone lub upokorzone;
- prawo do prywatnej komunikacji z personelem – za zgodą rodziców lub bez;
- prawo do niezakłóconego przebywania z bliskimi członkami rodziny i przyjaciółmi.

5. Zasady bezpiecznego korzystania z Internetu:
A. Dostęp do internetu dla małoletnich jest ograniczony.
B. Małoletni mogą korzystać wyłącznie z urządzeń mających dostęp do internetu za zgodą rodziców lub opiekunów.
C. Jednostka nie udostępnia małoletnim urządzeń mających dostęp do internetu.
D. Jednostka nie udostępnia małoletnim hasła do sieci Wi-Fi.

6. Zasady Ochrony wizerunku i danych osobowych.
A. Zasady ochrony wizerunku i danych osobowych małoletniego zostały określone w Polityce Ochrony Danych Osobowych.
B. Wizerunek małoletniego podlega ochronie i może być wykorzystany w celach marketingowych wyłącznie za pisemną zgoda rodziców lub opiekunów prawnych. Zasady uzyskania zgody w tym zakresie zostały określone w Polityce Ochrony Danych Osobowych i w zgodzie marketingowej.
C. Wzór zgody marketingowej (Załącznik nr 8)

7.  Zasady przeglądu i aktualizacji standardów

 A. Koordynator dokonuje przeglądu SOM oraz sprawdza sposób ich realizacji.

 B. Co dwa lata Koordynator dokonuje aktualizacji SOM.

8. Sposób udostępniania standardów rodzicom i dzieciom

 A. Wszelkie procedury i dokumenty związane z wprowadzeniem Standardów są udostępniane personelowi, małoletnim i ich rodzicom, opiekunom prawnym w dowolnym momencie. Dokumenty te udostępniane są w rejestracji.

 B. Dzieci i rodzice, którzy korzystają z usług medycznych w jednostce otrzymują informację w zakresie wdrożonych SOM wraz z przedstawieniem zasad kontaktu małoletniego z personelem (Załącznik nr 9)

C. Informacja o wdrożonych SOM znajdują się na stronie internetowej jednostki oraz do wglądu w rejestracji. (Załącznik nr 10)

9. Zasady szkolenia i wdrożenia personelu
A. Jednostka wyznacza koordynatora SOM - osobę odpowiedzialną za wdrożenie SOM i przestrzeganie tam opisanych zasad. (Załącznik nr 11)
B. Koordynator SOM ma za zadanie:
- wdrożeniem zasad SOM
- przeszkolenie pracowników z zasad SOM - wzór: (Załącznik nr 12)
-  uzyskanie potwierdzenia zapoznania się z zasadami SOM przez pracowników (Załącznik nr 13)
- przegląd i aktualizację standardów
- zgromadzenie właściwych dokumentów kandydata w procesie rekrutacji
- zgromadzenie zaświadczeń o niekaralności personelu
- organizowanie  szkoleń z zakresu praw dziecka, praw pacjenta małoletniego
C. Każdy pracownik, po zawarciu umowy o pracę ma obowiązek zapoznać się ze Standardami i stosować ich postanowienia. Oświadczenie o zapoznaniu się i przyjęciu do stosowania włącza się do akt osobowych pracownika.

10. Postanowienia końcowe:

1.  Standardy wchodzą w życie z dniem 15.08.2024 r.

2.  Informacja o wprowadzonych SOM-ach będzie dostępna w rejestracji i na stronie internetowej.